Khái niệm "quiet quitting" – nghỉ việc thầm lặng – đang ngày càng trở nên phổ biến trong các tổ chức. Ở nơi đó, nhân viên không rời khỏi công ty, nhưng cũng không còn nhiệt huyết và đóng góp giá trị như trước. Nghỉ việc thầm lặng cho thấy rằng lương thưởng, dù quan trọng, cũng chưa đủ để giữ chân nhân viên lâu dài nếu thiếu đi niềm vui trong công việc. Vậy nên, đối với nhiều người lao động, niềm vui đó đang ngày càng trở nên xa xỉ hơn bao giờ hết.
Đi làm nhưng không hạnh phúc
Theo khảo sát của Anphabe trong 5 năm từ 2020 đến 2024, tỷ lệ hạnh phúc với công việc của người lao động Việt Nam không mấy khả quan. Chỉ chưa đến một nửa (49%) số người được hỏi cho biết họ cảm thấy hạnh phúc với công việc. Nói cách khác, cứ 2 người đi làm thì có 1 người không hạnh phúc. Đây cũng là tỷ lệ hạnh phúc thấp nhất trong 5 năm gần đây.
Không chỉ có vậy, trong 20 câu nhận định nhằm xác định tỷ lệ hạnh phúc, 2 câu nhận định có tỷ lệ phản hồi đáng chú ý nhất chính là: “Hiện tại, tôi đang KHÔNG cân nhắc cơ hội công việc khác” và “Tôi tìm thấy niềm vui và sự hứng khởi trong công việc.”
Cụ thể, về câu nhận định “Hiện tại, tôi đang KHÔNG cân nhắc cơ hội công việc khác”, chỉ có 43% người lao động đồng ý với nhận định này. Điều này hàm ý rằng, một bộ phận đáng kể, chiếm đến 57% lực lượng lao động Việt Nam, đang thể hiện sự cởi mở đối với các cơ hội nghề nghiệp mới. Đáng chú ý, tỷ lệ 57% này là mức cao nhất được ghi nhận trong vòng 5 năm qua, cho thấy xu hướng tìm kiếm sự thay đổi công việc đang gia tăng trong cộng đồng người lao động.
Bên cạnh đó, đối với nhận định “Tôi tìm thấy niềm vui và sự hứng khởi trong công việc”, khảo sát cũng ghi nhận sự thay đổi đáng kể. Trong khi năm 2023 có 51% người lao động cảm thấy vui vẻ và hứng khởi với công việc, thì tỷ lệ này đã giảm xuống chỉ còn 39% trong năm 2024. Mức sụt giảm này một lần nữa khẳng định: Ngày càng có nhiều người lao động, dẫu đi làm nhưng họ đang trở nên thiếu niềm vui và động lực, từ đó đặt ra thách thức về duy trì và phát triển nguồn nhân lực cho nhiều doanh nghiệp Việt Nam.
Câu chuyện không của riêng ai
Phân tích và so sánh theo thế hệ cho thấy sự khác biệt đáng chú ý trong mức độ hạnh phúc với công việc. Cụ thể, tỷ lệ này ghi nhận ở thế hệ X là 59%, giảm xuống mức 51% ở thế hệ Y và tiếp tục xuống còn 46% đối với thế hệ Z.
Xét theo cấp bậc, kết quả khảo sát cho thấy nhóm nhân viên có tỷ lệ hạnh phúc thấp nhất. Cụ thể, nhân viên có dưới một năm kinh nghiệm đạt 44%, trong khi nhóm nhân viên có trên một năm kinh nghiệm đạt 47%. Tỷ lệ này có xu hướng tăng lên ở các cấp quản lý cao hơn, với trưởng nhóm đạt 54% và nhóm quản lý đạt 58%.
Nhìn chung, kết quả phân tích chỉ số hạnh phúc từ nhiều khía cạnh khác nhau cho thấy một thực trạng đáng lưu tâm. Đó là mặc dù có sự biến động nhất định theo thế hệ và cấp bậc, nhưng tỷ lệ hạnh phúc cao nhất được ghi nhận vẫn dưới ngưỡng 60%. Điều này cho thấy tình trạng thiếu hạnh phúc trong lực lượng lao động là một vấn đề mang tính phổ quát, không giới hạn ở một nhóm đối tượng cụ thể nào.
Nhân viên hạnh phúc, doanh nghiệp phồn vinh
Trong bối cảnh mức độ hài lòng của người lao động với công việc có xu hướng suy giảm, việc xây dựng một môi trường làm việc tích cực và chú trọng đến hạnh phúc của nhân viên ngày càng khẳng định vai trò then chốt đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Nếu so sánh với các tổ chức thông thường, nhân viên làm việc tại các doanh nghiệp có nguồn nhân lực hạnh phúc có xu hướng thể hiện các hành vi tích cực vượt trội về năng suất và cam kết gắn bó. Cụ thể, họ sẵn sàng làm nhiều hơn mức yêu cầu để giúp công ty thành công cao hơn 1,7 lần, không dễ nản lòng trước thất bại cao hơn 1,8 lần, thường xuyên đóng góp sáng kiến cải thiện cao hơn 2,3 lần và chọn làm việc tại công ty hiện tại cao hơn 2,5 lần thay vì nơi khác trả lương cao hơn.
Bên cạnh những lợi ích về mặt hành vi của nhân viên, các chỉ số hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp sở hữu lực lượng lao động hạnh phúc cũng ghi nhận những cải thiện đáng kể. Cụ thể, so với các doanh nghiệp thông thường, không có nguồn nhân lực hạnh phúc, những doanh nghiệp này có khả năng sẽ gia tăng mức độ hài lòng của khách hàng cao hơn 10%, gia tăng doanh thu cao hơn 18% và đáng chú ý, gia tăng lợi nhuận cao hơn 25%. Đây cũng là những kết quả nổi bật mà khảo sát về gắn kết nhân viên của Gallup ghi nhận được.
Kết lại, tình trạng người lao động thiếu hạnh phúc với công việc đang trở nên phổ biến và có xu hướng gia tăng hơn bao giờ hết, từ đó đặt ra một thách thức không nhỏ đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Dẫu vậy, hiện trạng trên cũng đồng thời mở ra một cơ hội lớn cho những tổ chức tiên phong trong việc kiến tạo một môi trường làm việc mà ở đó nhân viên cảm thấy được trân trọng, gắn kết và hạnh phúc.
Bằng cách chú trọng đến yếu tố con người, các doanh nghiệp này không chỉ nâng cao được năng suất và sự đổi mới mà còn xây dựng được lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường. Nhờ đó, các doanh nghiệp này một lần nữa khẳng định lợi thế của mình: Nhân viên hạnh phúc, Doanh nghiệp phồn vinh
