Phát triển trong thời đại bùng nổ của công nghệ - kỹ thuật số, Gen Z (sinh ra từ 1996 đến 2012) được kỳ vọng là nguồn lao động chủ lực của nền kinh tế trong giai đoạn hiện tại & sắp tới, nhất là khi Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Dẫu vậy, sự lạc lối về mặt định hướng và sự thiếu tự tin vào bản thân lại là những yếu tố ngăn cản Gen Z phát huy hết tiềm năng của mình.
Gen Z – Thế hệ được tin rằng sẽ tạo nên sự khác biệt
Là thế hệ được nuôi dưỡng bởi sự phát triển của công nghệ, sự bùng nổ của Internet và sự phủ sóng của thông tin trên mạng xã hội, nhiều người tin rằng Gen Z được trang bị rất nhiều đặc điểm khác biệt so với các thế hệ còn lại.
Cụ thể, theo khảo sát nguồn nhân lực năm 2023 của Anphabe, có đến 81% người lao động ở các thế hệ còn lại tin rằng Gen Z có khả năng sáng tạo, có 79,8% người nghĩ rằng kỹ năng công nghệ của Gen Z tốt và có 71,7% người lao động cho rằng thích nghi nhanh cũng là một đặc điểm của Gen Z.
Nhiệt huyết cũng chính là một phần của Gen Z. Nếu phải dùng các cụm từ để miêu tả Gen Z, nhiều người lao động ở các thế hệ trước nghĩ rằng Gen Z táo bạo (73,3%), Gen Z thích có nhiều thử thách (72,8%) và Gen Z năng nổ, đã làm là phải thành công (65,4%).
Ngoài ra, một số đặc điểm khác của Gen Z cũng được các thế hệ X và Y nghĩ đến như: Gen Z ưu tiên sự phát triển cá nhân (69,4%), Gen Z có tư duy toàn cầu (64,1%).
Có thể thấy, những đặc điểm mà các thế hệ nghĩ về Gen Z đều là các tố chất tạo nên lợi thế cạnh tranh cho Gen Z, nhất là trong bối cảnh bất ổn hiện tại của nền kinh tế và sự xuất hiện ngày càng nhiều của trí tuệ nhân tạo (AI). Vậy nên, trong mắt nhiều người lao động ở các thế hệ đi trước, Gen Z chính là thế hệ được sinh ra để tạo nên sự khác biệt.
Gen Z – Khi sự lạc lối định hướng lên tiếng
Thế nhưng, từ góc nhìn bản thân, nhiều người lao động Gen Z thừa nhận rằng họ đang phải đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng, cản bước sự thành công của họ. Đó chính là sự lạc lối về định hướng phát triển nghề nghiệp cho bản thân.
Theo khảo sát nguồn nhân lực năm 2024 của Anphabe, có đến 77,2% người lao động Gen Z nói rằng bản thân mình hiện tại không thực sự biết nên làm gì ở giai đoạn sự nghiệp tiếp theo. Điều này đồng nghĩa rằng trung bình cứ có 4 người lao động Gen Z thì có đến 3 người cảm thấy mình đang lạc lối về mặt sự nghiệp tương lai. Đây là một con số đáng chú ý.
Và sự đáng chú ý của con số này lại đến từ những hệ lụy sau đó mà sự mơ hồ về định hướng có thể gây ra đối với Gen Z về mặt tinh thần và cảm xúc.
Cụ thể, có đến 76,5% Gen Z nghĩ rằng công việc hiện tại có vẻ đang kìm hãm tinh thần sáng tạo của họ, 73,8% Gen Z cảm thấy buồn chán và vỡ mộng sự nghiệp cũng như có khoảng 71% Gen Z không thực sự cảm thấy bản thân mình thuộc về môi trường hiện tại.
Không chỉ có vậy, sự khủng hoảng định hướng cũng khiến cho khoảng 68,7% người lao động Gen Z cảm thấy không thực sự gắn bó và mất động lực với công việc và 64,1% Gen Z nghĩ rằng công việc của mình không thực sự phù hợp với giá trị và niềm tin của bản thân.
Gen Z – Đặt niềm tin vào bản thân cũng là một thử thách
Bên cạnh việc gặp khủng hoảng về định hướng nghề nghiệp tương lai, nhiều bạn trẻ Gen Z cũng gặp khó khăn trong việc tin tưởng vào kỹ năng và năng lực của chính mình.
Theo như kết quả khảo sát người lao động năm 2024 của Anphabe, có đến 49% Gen Z không thực sự tự tin rằng năng lực của mình sẽ thích ứng được với yêu cầu công việc thay đổi và xu hướng ngành.
Từ góc độ kỹ năng, khi được tự đánh giá mức độ tự tin đối với từng kỹ năng khác nhau, các bạn Gen Z cũng cho thấy sự thiếu tự tin của mình. Cụ thể, trung bình chỉ có khoảng 49% Gen Z tự tin với bộ kỹ năng và năng lực của mình. Điều này cũng đồng nghĩa rằng khoảng một nửa còn lại, tức khoảng 51% Gen Z không thực sự tự tin với những kỹ năng và năng lực mà bản thân đang có.
Trong số 6 nhóm kỹ năng chính mà một người đi làm cần có, Gen Z cảm thấy tự tin nhất với bộ kỹ năng Truyền thông gây ảnh hưởng với tỷ lệ Gen Z ghi nhận cảm thấy tự tự tin là 55,1%.
Ở chiều ngược lại, bộ kỹ năng nhiều Gen Z cảm thấy không thực sự tự tin nhất là Giải quyết vấn đề phức tạp. Chỉ có 43,8% Gen Z cảm thấy tự tin về bộ kỹ năng này.
Một điểm đáng chú ý khác là tỷ lệ Gen Z tự tin về bộ kỹ năng Công nghệ. Cụ thể, chỉ có 44,3% Gen Z nói rằng bản thân mình tự tin đối với các kỹ năng công nghệ. Điều này cũng đồng nghĩa rằng có đến 55,7% Gen Z không cảm thấy tự tin về bộ kỹ năng trên.
Đây là một tỷ lệ khá bất ngờ. Bởi lẽ, Gen Z vốn là một thế hệ được sinh ra trong thời đại bùng nổ công nghệ, thế nhưng Gen Z cũng không thực sự cảm thấy tự tin đối với bộ kỹ năng Công nghệ của mình. Điều này cũng phần nào cho thấy rằng: đối với Gen Z, việc đặt niềm tin vào năng lực bản thân cũng chính là một thử thách cần vượt qua.
Kết lại, dù Gen Z là thế hệ có được nhiều sự kỳ vọng của các anh chị đi trước về việc phải thành công, thế nhưng đến cuối cùng, Gen Z cũng là một thế hệ có những nỗi lo nhất định cho riêng mình như bao thế hệ khác. Do đó, việc hiểu rõ những khó khăn Gen Z đang đối mặt và đồng hành cùng Gen Z trên hành trình phát triển bản thân nên được các doanh nghiệp cân nhắc một cách rõ ràng. Có như vậy, doanh nghiệp mới có thể sử dụng nhân tài Gen Z một cách hiệu quả, cùng Gen Z xây dựng một trường làm việc lành mạnh, hiệu quả và mang lại kết quả tốt cho cả đôi bên.
